چگونه دیابت بر بدن تاثیر می‌گذارد؟

دیابت یک اختلال متابولیک است که با بالا رفتن سطح قند خون رخ می‌دهد. سطح بالای قند خون می‌تواند عواقب جدی بر بخش‌های مختلف بدن از جمله اندام‌های حیاتی مثل قلب و کلیه داشته باشد. این مقاله اطلاعات مختصری در مورد چگونگی تاثیر دیابت بر بدن خواهد داد.
دیابت معمولا به‌عنوان مرض قند شناخته می‌شود و بیماری است که بر اثر قند خون بالا یا ازدیاد قند خون رخ می‌دهد. این وضعیت می‌تواند بخاطر کمبود انسولین در بدن یا عدم توانایی سلول‌ها در پاسخ به انسولین رخ دهد. انسولین هورمونی است که توسط سلول‌های بتای جزایر لانگرهانس که در لوزالمعده یافت می‌شوند ترشح می‌گردد. این هورمون سلول‌های بدن را قادر می‌سازد تا از جریان خون گلوکز جذب کنند.
لوزالمعده مسئول نظارت بر سطح قند خون است، و انسولین مورد نیاز بدن را تا حدی که سطح قند خون در محدوده طبیعی بماند تامین می‌کند. گلوکز اضافی در جریان خون تبدیل به چربی شده و سپس در بافت های چربی ذخیره می‌شود. از طرف دیگر هنگامی که گلوکز کافی در بدن موجود نباشد بدن چربی‌های ذخیره شده را تجزیه کرده و به انرژی تبدیل می‌کند.
کمبود انسولین، یا عدم توانایی سلول‌های بدن در پاسخگویی به انسولین می‌تواند باعث شود تا سطح قند خون بالا برود. دیابت و سطح غیرطبیعی قند خون می‌تواند موجب بروز مشکلاتی در یک دوره زمان شود. اگر سطح قند خون به طور ثابت بالا بماند منجر به دیابت کنترل نشده یا کنترل ضعیف می‌شود که می‌تواند بر روی سلول‌های خون و اعصاب تاثیر بگذارد. این بیماری به معنای واقعی کلمه می‌تواند بر تمامی قسمت‌های بدن تاثیر بگذارد.

انواع دیابت

دیابت به‌طور عمده به سه نوع دسته‌بندی می شود: نوع اول، نوع دوم و دیابت بارداری که دیابت نوع دوم شایع‌ترین نوع دیابت است. دیابت نوع اول بخاطر نبود انسولین و عدم توانایی بدن در تولید این هورمون رخ می‌دهد. از سوی دیگر، دیابت نوع دوم به دلیل ناتوانی سلول‌های بدن در استفاده از انسولین و یا پاسخ به انسولین رخ می‌دهد. این نوع دیابت به عنوان دیابت مقاوم در برابر انسولین شناخته می شود.
همراه با مقاومت در برابر انسولین، انسولین ناکافی می‌تواند با دیابت نوع دوم در ارتباط باشد. دیابت بارداری وضعیتی است که در دوران بارداری گسترش می‌یابد. صرف نظر از نوع دیابت، دیابت بر اثر افزایش سطح قند خون رخ می‌دهد که می‌تواند بر قسمت‌های مختلف بدن تاثیر بگذارد و باعث بروز مشکلات سلامتی شود.

تاثیرات قند خون بالا بر بدن

محدوده طبیعی برای سطح قند خون در زمان ناشتا کمتر از 100 میلی‌گرم/دسی‌لیتر و دو ساعت بعد از صرف غذا کمتر از 140 میلی‌گرم/دسی‌لیتر است. تاثیر دیابت نوع اول و دوم بر بدن کما بیش شبیه یکدیگر است، چنانچه هر دو نوع باعث افزایش سطح قند خون یا ازدیاد قند خون می‌شوند. در دراز مدت، پایداری سطح بالای قند خون می‌تواند بر کل بدن تاثیر بگذارد.
با‌این‌حال، به احتمال زیاد بخش‌های خاصی از بدن تحت تاثیر منفی این بیماری قرار می‌گیرند. وجود قند اضافی در خون باعث سفت شدن سلول‌های قرمز خون می‌شود که به نوبه خود باعث اختلال در گردش خون می‌شود. همچنین می‌تواند باعث تشکیل رسوب‌های چربی در سلول‌های خون شود. مشاهده شده است که عروق خونی کوچک و شکننده کلیه‌ها و چشم‌ها و پاها احتمال بیشتری دارند که بخاطر ازدیاد قند خون آسیب ببینند.

تاثیر بر ‌روی کلیه‌ها

دیابت درمان نشده می‌تواند تاثیر منفی بر عملکرد کلیه‌ها داشته باشد و در گذر زمان باعث نفروپاتی دیابتی شود. در نفروپاتی، عروق خونی کوچک کلیه‌ها آسیب می‌بیند. سطح بالای قند خون باعث می‌شود کلیه‌ها خون بیشتری تصفیه کنند و این کار اضافی می‌تواند کلیه ها را به زحمت بیاندازد و توانایی آنها را در تصفیه خون به تحلیل ببرد.
ازدیاد قند خون همچنین می‌تواند سطح برخی مواد شیمیایی در کلیه‌ها را بالا ببرد. این مواد شیمیایی می‌توانند فیلترهای کوچک یا گلومرول کلیه ها را سوراخ کنند. در نتیجه فرد مبتلا شروع به از دست دادن پروتئین از طریق ادرار می‌کند. بعلاوه، ازدیاد قند خون می‌تواند باعث اتصال عرضی پروتئین ها شود و موجب زخمی شدن گلومرول شود.. در نتیجه، کلیه ها قادر به تصفیه مواد زاید به صورت موثر نخواهند بود که در نهایت منجر به نارسایی کلیه می‌شود.

تاثیر بر روی چشم‌ها

اگر سطح قند خون به صورت مداوم یا در دوره زمانی دراز مدت بالا بماند باعث آسیب دیدن عروق خونی کوچک و شکننده موجود در شبکیه چشم می‌شود. مویرگ‌های شبکیه چشم می‌توانند ضعیف و متورم شده و در نهایت متلاشی شوند. هرچند رگ‌های خونی جدید به‌وجود می‌آیند اما اکثر آنها معیوب هستند و موجب نشت خون و مایعات می شوند. این می‌تواند باعث رتینوپاتی دیابتی شود که یکی از مشکلاتی است که بخاطر دیابت کنترل نشده رخ می‌دهد. بعلاوه دیابت می‌تواند باعث تورم عدسی چشم که بر روی بینایی موثر است بشود. ازدیاد قند خون همچنین می‌تواند باعث تاری دید و افزایش خطر ابتلا به آب مروارید و آب سیاه و حتی کوری شود.

تاثیر بر روی قلب و دستگاه قلبی-عروقی

دیابت می‌تواند به‌طور قابل توجهی خطر ابتلا به انسداد شرائین اکلیلى قلب، بیماری قلبی و بیماری دستگاه قلبی-عروقی را در دراز مدت افزایش دهد. این مشکل می‌تواند بخاطر رسوب مواد چربی در داخل دیواره رگ‌های خونی شود. این می‌تواند باعث مسدود شدن عروق خونی شده و آنها را سخت و سفت کند. این وضعیت در نهایت باعث اختلال در گردش خون از طریق رگ‌های خونی شود و موجب فشار خون بالا، تصلب شریان، بیماری شریان اکلیلی، حملات قلبی، بیماری عروق مغزی و سکته شود.

تاثیر بر روی اعصاب

نوروپاتی یا آسیب عصبی یکی از شایع ترین عوارض مرتبط با دیابت است. آسیب عصب مرتبط با دیابت به عنوان نوروپاتی دیابتی شناخته می‌شود. وجود قند اضافی در خون می‌تواند باعث آسیب عروق خونی که خون را به اعصاب میرساند بشود.
اعصاب موجود در اندام‌های بدن، مثل اعصاب ساق پاها، دست‌ها، و پاها بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند. این بیماری می‌تواند بر روی اعصاب پیرامونی و دستگاه عصبی نباتی تاثیر بگذارد و موجب بروز چندین علایم مثل سوزن سوزن شدن و بی‌حسی در پاها، دست‌ها و ساق‌پاها، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، مشکلات ادراری، یبوست و اختلال در عملکرد جنسی می‌شود.

تاثیر بر روی پوست، استخوان‌ها و پاها

افرادی که به دیابت مبتلا هستند به احتمال زیاد از بیماری‌های پوستی مثل عفونت‌های قارچی و باکتریایی همراه با مشکلات مفاصل و استخوان‌ها مثل پوکی استخوان رنج می‌برند. همانطور که قبلا ذکر شد، سطح بالای قند خون می‌تواند به اعصاب و عروق خونی موجود در اعضاب بدن صدمه بزند. این کار در نهایت موجب مشکلات متعدد پا و از دست دادن حس در پاها می‌شود. اختلال در تامین اکسیژن و خون به پاها می‌تواند باعث جراحات جزئی مثل تاول و زخم شود و این جراحات می‌تواند موجب عفونت‌های جدی شود. گاهی اوقات یک عفونت شدید می‌تواند موجب قطع عضو یا پا شود.
به غیر از مشکلات سلامتی فوق، دیابت درمان نشده یا کنترل نشده می‌تواند موجب فساد خون دیابتی (اسیدوز دیابتی) شود. اسیدور دیابتی وضعیتی است که در آن کتون در بدن تجمع می‌کند. زمانی‌که سلول‌های بدن نمی‌توانند گلوکز را جذب و استفاده کنند آنها برای تامین انرژی به چربی تبدیل می‌شوند. تجزیه چربی‌ها کتون را به عنوان مواد جانبی تولید می‌کند. تجمع مقدار زیادی از کتون می تواند اسیدیته خون و بافت را افزایش دهد. اگر بلافاصله درمان نشود، می‌تواند به عوارض جدی منجر شود. درمان دیابت شامل استفاده از داروها و تغییر در سبک زندگی است. مدیریت موثر دیابت تنها زمانی ممکن است که داروها با رژیم غذایی مناسب، مدیریت وزن، ورزش منظم و فعالیت جسمانی همراه باشد.